Bối cảnh

Trong nhiều năm, tài sản mã hóa tại Việt Nam tồn tại trong “vùng xám” pháp lý, dẫn tới hàng loạt rủi ro: lừa đảo (Matrix Chain 2025 – 10.000 tỉ đồng, iFan & Pincoin 2018 – 15.000 tỉ đồng), thậm chí cả vụ cướp tiền ảo trên cao tốc (2023).

Trong khi đó, startup blockchain Việt Nam như Sky Mavis (Axie Infinity), Kyber Network, TomoChain đã gây tiếng vang toàn cầu nhưng gặp khó khi hoạt động tại Việt Nam do thiếu khung pháp lý.

Hiện ước tính 17 triệu người Việt Nam đã từng giao dịch tiền mã hóa, với giá trị giao dịch hằng năm >100 tỷ USD, nhưng phần lớn diễn ra trên các sàn quốc tế như Binance, Bybit, tại Singapore, Hàn Quốc, Hồng Kông…

Bước ngoặt – Nghị quyết 05/2025/NQ-CP & Luật Công nghiệp Công nghệ số

Ngày 9/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết 05, thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm, đi kèm Luật Công nghiệp Công nghệ số (tháng 7/2025) chính thức công nhận tài sản số và yêu cầu các nền tảng phải có giấy phép hoạt động trong nước từ 1/1/2026.

Đồng thời, Việt Nam ra mắt NDAChain – blockchain quốc gia, tạo hạ tầng cho giao dịch an toàn, thanh toán trực tiếp bằng VNĐ và tích hợp dịch vụ công – tài chính số.

Mục tiêu trọng yếu của Chính phủ

Hợp thức hóa và tính thuế: chuyển hoạt động từ “chợ đen” quốc tế về hệ thống nội địa, tạo nguồn thu thuế minh bạch.

Tích hợp vào hệ thống tài chính: mở kênh huy động vốn mới, giảm phụ thuộc tiền mặt, kết nối ngân hàng và thị trường vốn.

Bảo vệ nhà đầu tư & giám sát: áp dụng tiêu chuẩn lưu ký, AML/CFT, minh bạch hóa giao dịch.

Ba trụ cột kiểm soát chính trong giai đoạn thí điểm

Cấp phép & giám sát: chỉ tổ chức có giấy phép (vốn điều lệ ≥ 10.000 tỉ đồng) mới được hoạt động; nhân sự phải có chứng chỉ AML quốc tế.

Kiểm soát ngoại hối: giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam bắt buộc bằng VNĐ.

Bảo mật công nghệ: hệ thống phải đạt chuẩn bảo mật cấp 4 – mức cao nhất.

So sánh kinh nghiệm quốc tế

Hàn Quốc: từ 2021, áp dụng xác thực tên thật, siết AML/CFT, thu “phí giám sát” 0,6% doanh thu. Giao dịch tập trung vào 5 sàn lớn tuân thủ đầy đủ.

Singapore & Thái Lan: 2025, buộc sàn không giấy phép dừng hoạt động, cho thấy ngay cả thị trường cởi mở cũng siết chặt khi rủi ro tăng.

Việt Nam chọn hướng “thí điểm trước – chính thức sau”, tránh rủi ro từ mô hình “mở trước, siết sau”.

Thị trường thí điểm

Theo kế hoạch, 5 sàn giao dịch tài sản số sẽ được cấp phép tại Việt Nam, hỗ trợ Bitcoin, Ethereum và khoảng 50 loại token khác.

Phí giao dịch dự kiến ngang với chứng khoán (~0,15%).

Ngân hàng MB hợp tác với Upbit (Hàn Quốc) xây dựng nền tảng an toàn quốc tế.

Techcombank triển khai 1Matrix Blockchain tích hợp hệ thống ngân hàng.

Binance, Tether, Chainalysis cũng tham gia thảo luận thí điểm, hỗ trợ hạ tầng và giáo dục thị trường.

Triển vọng mở rộng

Cho phép cá nhân Việt Nam tham gia có kiểm soát (ngưỡng vốn + chứng chỉ kiến thức).

Đa dạng hóa sản phẩm: stablecoin gắn VNĐ (VNDC), token hóa bất động sản, nghệ thuật, trái phiếu, tín chỉ carbon…

Kết nối ngân hàng – NDAChain, tạo nền tảng cho tokenization (mã hóa tài sản tài chính truyền thống).

Ba yếu tố then chốt hỗ trợ triển vọng (theo VinaCapital)

1. Thị trường tiềm năng với hàng chục triệu nhà đầu tư cá nhân.

2. Nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh bậc nhất châu Á.

3. Chính phủ quyết tâm đưa tài sản mã hóa vào khuôn khổ pháp lý.

Thị trường đã phản ứng: cổ phiếu MBB +63%, TCB +56% từ đầu 2025 nhờ kỳ vọng hưởng lợi từ chính sách tài sản số.

Kết luận

Việt Nam đang dịch chuyển nhanh chóng từ “vùng xám” pháp lý sang thị trường tài sản số minh bạch, được quản lý và tích hợp với hệ thống tài chính quốc gia. Với NDAChain, cơ chế cấp phép rõ ràng, sự tham gia của các ngân hàng và tập đoàn lớn, Việt Nam có cơ hội:

Kiểm soát rủi ro & thất thoát vốn,

Tạo nguồn thu thuế mới,

Thúc đẩy nền kinh tế số & tokenization.

Đây là bước ngoặt chiến lược, không chỉ hợp pháp hóa giao dịch tiền mã hóa mà còn đặt nền móng cho một thị trường tài sản số quy mô lớn, minh bạch và bền vững tại Việt Nam.

Nguồn: Người viết tổng hợp